Class 9 Sanskrit chapter 1 Solutions /भारतीवसन्तगीतिः

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1भारतीवन्ततगीतिः    

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1  

भारतीवसन्तगीतिः 

अभ्यास 

Class 9 Sanskrit 

1. एकपदेन उत्तरं लिखत -

(क) कविः कां सम्बोधयति ? 

(ख) कविः वाणीं कां वादयितुं प्रार्थयति ?

(ग) कीदृशीं वीणां निनादयितुं प्रार्थयति ?

(घ) गीतिं कथं गातुं कथयति ?

(ङ) सरसाः रसालाः कदा लसन्ति ? 

उत्तर :-

(क) वाणीम् 

(ख) वीणाम् 

(ग) नवीनाम् 

(घ) मृदुम् 

(ङ) वसन्ते 

2. पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखत -

(क) कविः वाणीं किं कथयति ?

(ख) वसन्ते किं भवति?

(ग) सलिलं तव वीणामाकर्ण्य कथम् उच्चलेत। 

(घ) कविः भगवतीं भारतीं कस्याः तीरे मधुमाधवीनां नतां पङ्क्तिम् अवलोक्य वीणां वादयितुं कथयति?

उत्तर :-

(क) कविः वाणी वीणां निनादयितुं कथयति।  

(ख) वसन्ते मधुरमञ्जरीपिञ्जरी भूतमालाः सरसाः रसालाः लसन्ति एवं ललित कोकिला काकलीनाम् कलापाः भोभन्ते।  

(ग) सलिलं तव वीणाम् आकर्ण्य सलीलम उच्चलेत।   

(घ) कविः भगवती भारती कलिन्दात्मजायाः (यमुनायाः) सवानीरतीरे मधुमाधवीनां नतां पङ्क्तिं अवलोक्य वीणां  वादयितुं कथयति।  

3. 'क' स्तम्भे पदानि, 'ख' स्तम्भे तेषां पर्यायपदानि दत्तानि। तानि चित्वा पदानां समक्षे लिखत -

'क'स्तम्भः	'ख' स्तम्भः
(क) सरस्वती	(1) तीरे
(ख) आम्रम्	(2)अलीनाम्
(ग) पवनः	(3) समीरः
(घ) तटे	(4) वाणी
(ङ) भ्रमराणाम्	(5) रसालः

 उत्तर -

'क'स्तम्भः	'ख' स्तम्भः
(क) सरस्वती	(1) वाणी
(ख) आम्रम्	(2) रसालः
(ग) पवनः	(3) समीरः
(घ) तटे	(4)  तीरे
(ङ)भ्रमराणाम्	(5) अलीनाम्

4. अधोलिखितानि पदानि प्रयुज्य संस्कृतभाषया वाक्यरचनां कुरुत -

(क) निनादय  

(ख) मन्दमन्दम् 

(ग) मारुतः 

(घ) सलिलम् 

(ङ) सुमनः 

उत्तर :- वाक्यरचना

(क) हे वाणि! त्वं स्ववीणां निनादय।   

(ख) तत्र मन्दमन्दम् पवनः वहति। 

(ग) पर्वतेषु अहर्निशम् मारुतः प्रवहति। 

(घ) जलस्य पर्यायः सलिलम् अपि भवति। 

(ङ) सुमनः धरायाः श्रृंगारः भवति। 

5. प्रथमश्लोकस्य आशयं हिंदीभाषया आङ्ग्लभाषया वा लिखत -

 उत्तर -

"निनादय नवीनामये  वाणि ! वाणीम् 

मृदुं गाय गीतिं ललित-नीति-लीनाम्। 

मधुर-मञ्जरी-पिञ्जरी-भूत-मालाः 

वसन्ते लसन्तीह सरसा रसालाः 

कलापाः ललिता-कोकिला-काकलीनाम्।।1।। 

                                                                    निनादय...।।"    

भावार्थ -

हे सरस्वती। नई वाणी को बजाओ। सुन्दर नीतियों से युक्त गीत का मधुर गान करो। इस वसन्त ऋतु में मधुर आम्रपुष्पौं से पीली हो गई सरस आम के वृक्षों की माला सुशोभित हो रही हैं। सुन्दर काकली वाली कोयलों के समूह सुन्दर लग रहे हैं। 

English Translation-

O Vani (Sarasvati)! Play Naveen Veena, sing a song full of beautiful policies. Here in the spring, garlands of juicy mango trees are yellowed with the sweet blossom of the mango trees are beautifying. Groups of cuckoo with lovely cuckoo (looking pretty).

6. अधोलिखितपदानां विलोमपदानि लिखत -

(क) कठोरम् - 

(ख) कटु - 

(ग) शीघ्रम् -

(घ) प्राचीनम् -    

(ङ) नीरसः -

उत्तर :-

(क) कठोरम् - मृदुम् 

(ख) कटु - मधुर 

(ग) शीघ्रम् - मन्दमन्दम् 

(घ) प्राचीनम् - नवीनम्     

(ङ) नीरसः - सरसः 

Click Here- Class 9 Sanskrit Chapter 1 Translation

Read Also 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit All Chapters

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1 भारतीवसन्तगीतिः 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 2 स्वर्णकाकः  

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 3 गोदोहनम् 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 4 कल्पतरुः 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 5 सूक्तिमौक्तिकम् 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 6 भ्रान्तो बालः 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 7 प्रत्यभिज्ञानम् 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 8 लौहतुला 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 9 सिकतासेतुः 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 10 जटायोः शौर्यम् 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 11 पर्यावरणम् 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 12 वाडमनः प्राणस्वरूपम्  

keyword- 

NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1 भारतीवसन्तगीतिः ,Class 9 Sanskrit chapter 1, Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1, Class 9 Sanskrit chapter 1 NCERT Solutions, NCERT Solutions for All Class Sanskrit, NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit chapter 1, Class 9 Sanskrit chapter 1 Solutions