Class 6 Sanskrit Chapter 1 शब्दपरिचयः I Solutions
Here are mention CBSE Class 6 Sanskrit chapter 1 शब्दपरिचयः I solutions, NCERT class 6 Sanskrit chapter 1 solutions for Class 6 Students.
Text Book Ruchira Part 1 Class 6 Sanskrit chapter 1 question answer, Students of Class 6 Sanskrit chapter 1 solution pdf for better marks. NCERT Text Book solutions for class 6 Sanskrit chapter 1 with extra questions and answer.
1. ( क) उच्चारणं कुरुत।
छात्रः गजः घटः
शिक्षकः मकरः दीपकः
मयूरः बिड़ालः अश्वः
शुकः मूषकः चन्द्रः
बालकः चालकः गायकः
Ans -
(क) छात्र स्वयं उच्चारण करें। सभी शब्द अकारान्त पुल्लिंग हैं।
(ख) छात्र चित्रों को देखकर उच्चारण करें।
(ख) चित्राणि दृष्ट्वा पदानि उच्चारयत।
2. (क ) वर्ण संयोजनेन पदं लिखत -
यथा -च् + अ + ष् + अ + क् +अ = चषकः
स् + औ + च् + इ + क् + अः =
श् + उ + न् + अ + क् + औ =
ध् + आ + व् + अ + त् + अः =
व् + ऋ + द् + ध् + आः =
ग् + आ + य् + अ + न् + त् + इ =
Ans-
यथा - च् + अ + ष् + अ + क् +अ =चषकः
स् + औ + च् + इ + क् +अः = सौचिकः
श् + उ + न् + अ + क् + औ = शुनकौ
ध् + आ + व् + अ + त् + अः =धावतः
व् + ऋ + द् + ध् + आः = वृद्धाः
ग् + आ + य् + अ + न् + त् + इ = गायन्ति
(ख ) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत -
यथा- लघुः = ल् + अ + घ् + उः
सीव्यति = ---------------------
वर्णाः = ----------------------
कुक्कुरौ = ---------------------
मयूराः = ---------------------
बालकः = ----------------------
Ans -
सीव्यति = स् + ई + व् + य् + अ + त् + इ
वर्णाः = व् + अ + र् + ण् + आः
कुक्कुरौ = क् +उ + क् + क् + उ + र् + औ
मयूराः = म् + अ + य् + ऊ + र् + आः
बालकः = ब् + आ + ल् + अ + क् + आः
3. उदाहरणं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयत -
यथा - चषकः चषकौ चषकाः
-------- बलिवर्दौ -------
शुनकः ---------- ---------
--------- ---------- मृगाः
--------- सौचिकौ --------
मयूरः ----------- --------
Ans –
बलीवर्दः बलिवर्दौ बलीवर्दाः
शुनकः शुनकौ शुनकाः
मृगैः मृगौ मृगाः
सौचिकः सौचिकौ सौचिकाः
मयूरः मयूरौ मयूराः
4. चित्राणि दृष्ट्वा संस्कृतपदानि लिखत-
गजः काकः चन्द्रः
तालः ऋक्षः मार्जारः
5. चित्रं दृष्ट्वा उत्तरं लिखत -
यथा- बालकः किं करोति ?
Ans- बालकः पठति।
अश्वौ किं कुरुतः ?
Ans -अश्वौ धावतः।
कुक्कुराः किं कुर्वन्ति ?
Ans - कुक्कुराः बुक्कन्ति
छात्रौ किं कुरुतः ?
Ans - छात्रौ पठतः
कृषकः किं करोति ?
Ans - कृषकः क्षेत्रं कर्षति।
गजौ किं कुरुतः ?
Ans -गजौ चलतः
6. पदानि संयोज्य वाक्यानि रचयत --
गजाः नृत्यन्ति
सिंहौ गायति
गायकः पठतः
बालकौ चलन्ति
मयूराः गर्जतः
Ans -
गजाः चलन्ति
सिंहौ गर्जतः
गायकः गायति
बालकौ पठतः
मयूराः नृत्यन्ति
7. मञ्जूषातः पदं चित्वा रिक्तस्थानानि पुरयत –
नृत्यन्ति गर्जतः धावति चलतः फलन्ति खादति
(क) मयूराः -----------
(ख) गजौ -----------
(ग) वृक्षाः -----------
(घ) सिंहौ --------------
(ङ) वानरः -----------
(च) अश्वः ---------------
Ans –
(क) मयूराः ----------- नृत्यन्ति
(ख) गजौ -----------चलतः
(ग) वृक्षाः -----------फलन्ति
(घ) सिंहौ --------------गर्जतः
(ङ) वानरः -----------खादति
(च) अश्वः ---------------धावति
8. सः, तौ , ते इत्येतेभ्यः उचितं सर्वनामपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत ---
यथा-- अश्वः धावतौ - सः धावति।
(क) गजाः चलन्ति। - ---------चलन्ति।
(ख) छात्रौ पठतः। - ---------- पठतः।
(ग) वानराः क्रीडन्ति। - ---------क्रीडन्ति।
(घ) गायकः गायति। - ----------गायति।
(च) मयूराः नृत्यन्ति। - ---------नृत्यन्ति।
Ans -
यथा-- अश्वः धावतौ - सः धावति।
(क) गजाः चलन्ति। - ते चलन्ति।
(ख) छात्रौ पठतः। - तौ पठतः।
(ग) वानराः क्रीडन्ति। - ते क्रीडन्ति।
(घ) गायकः गायति। - सः गायति।
(च) मयूराः नृत्यन्ति। - ते नृत्यन्ति।
Extra Questions for Class 6 Sanskrit Chapter 1 शब्दपरिचयः I Solutions
Text Book Ruchira Part 1 Class 6 Sanskrit chapter 1 question answer, Students of Class 6 Sanskrit chapter 1 solution pdf for better marks. NCERT Text Book solutions for class 6 Sanskrit chapter 1 with extra questions and answer.
Class-6
Sanskrit Chapter-1
शब्दपरिचयः I
1. ( क) उच्चारणं कुरुत।
छात्रः गजः घटः
शिक्षकः मकरः दीपकः
मयूरः बिड़ालः अश्वः
शुकः मूषकः चन्द्रः
बालकः चालकः गायकः
Ans -
(क) छात्र स्वयं उच्चारण करें। सभी शब्द अकारान्त पुल्लिंग हैं।
(ख) छात्र चित्रों को देखकर उच्चारण करें।
(ख) चित्राणि दृष्ट्वा पदानि उच्चारयत।
2. (क ) वर्ण संयोजनेन पदं लिखत -
यथा -च् + अ + ष् + अ + क् +अ = चषकः
स् + औ + च् + इ + क् + अः =
श् + उ + न् + अ + क् + औ =
ध् + आ + व् + अ + त् + अः =
व् + ऋ + द् + ध् + आः =
ग् + आ + य् + अ + न् + त् + इ =
Ans-
यथा - च् + अ + ष् + अ + क् +अ =चषकः
स् + औ + च् + इ + क् +अः = सौचिकः
श् + उ + न् + अ + क् + औ = शुनकौ
ध् + आ + व् + अ + त् + अः =धावतः
व् + ऋ + द् + ध् + आः = वृद्धाः
ग् + आ + य् + अ + न् + त् + इ = गायन्ति
(ख ) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत -
यथा- लघुः = ल् + अ + घ् + उः
सीव्यति = ---------------------
वर्णाः = ----------------------
कुक्कुरौ = ---------------------
मयूराः = ---------------------
बालकः = ----------------------
Ans -
सीव्यति = स् + ई + व् + य् + अ + त् + इ
वर्णाः = व् + अ + र् + ण् + आः
कुक्कुरौ = क् +उ + क् + क् + उ + र् + औ
मयूराः = म् + अ + य् + ऊ + र् + आः
बालकः = ब् + आ + ल् + अ + क् + आः
3. उदाहरणं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयत -
यथा - चषकः चषकौ चषकाः
-------- बलिवर्दौ -------
शुनकः ---------- ---------
--------- ---------- मृगाः
--------- सौचिकौ --------
मयूरः ----------- --------
Ans –
बलीवर्दः बलिवर्दौ बलीवर्दाः
शुनकः शुनकौ शुनकाः
मृगैः मृगौ मृगाः
सौचिकः सौचिकौ सौचिकाः
मयूरः मयूरौ मयूराः
4. चित्राणि दृष्ट्वा संस्कृतपदानि लिखत-
गजः काकः चन्द्रः
तालः ऋक्षः मार्जारः
5. चित्रं दृष्ट्वा उत्तरं लिखत -
यथा- बालकः किं करोति ?
Ans- बालकः पठति।
अश्वौ किं कुरुतः ?
Ans -अश्वौ धावतः।
कुक्कुराः किं कुर्वन्ति ?
Ans - कुक्कुराः बुक्कन्ति
छात्रौ किं कुरुतः ?
Ans - छात्रौ पठतः
कृषकः किं करोति ?
Ans - कृषकः क्षेत्रं कर्षति।
गजौ किं कुरुतः ?
Ans -गजौ चलतः
6. पदानि संयोज्य वाक्यानि रचयत --
गजाः नृत्यन्ति
सिंहौ गायति
गायकः पठतः
बालकौ चलन्ति
मयूराः गर्जतः
Ans -
गजाः चलन्ति
सिंहौ गर्जतः
गायकः गायति
बालकौ पठतः
मयूराः नृत्यन्ति
7. मञ्जूषातः पदं चित्वा रिक्तस्थानानि पुरयत –
नृत्यन्ति गर्जतः धावति चलतः फलन्ति खादति
(क) मयूराः -----------
(ख) गजौ -----------
(ग) वृक्षाः -----------
(घ) सिंहौ --------------
(ङ) वानरः -----------
(च) अश्वः ---------------
Ans –
(क) मयूराः ----------- नृत्यन्ति
(ख) गजौ -----------चलतः
(ग) वृक्षाः -----------फलन्ति
(घ) सिंहौ --------------गर्जतः
(ङ) वानरः -----------खादति
(च) अश्वः ---------------धावति
8. सः, तौ , ते इत्येतेभ्यः उचितं सर्वनामपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत ---
यथा-- अश्वः धावतौ - सः धावति।
(क) गजाः चलन्ति। - ---------चलन्ति।
(ख) छात्रौ पठतः। - ---------- पठतः।
(ग) वानराः क्रीडन्ति। - ---------क्रीडन्ति।
(घ) गायकः गायति। - ----------गायति।
(च) मयूराः नृत्यन्ति। - ---------नृत्यन्ति।
Ans -
यथा-- अश्वः धावतौ - सः धावति।
(क) गजाः चलन्ति। - ते चलन्ति।
(ख) छात्रौ पठतः। - तौ पठतः।
(ग) वानराः क्रीडन्ति। - ते क्रीडन्ति।
(घ) गायकः गायति। - सः गायति।
(च) मयूराः नृत्यन्ति। - ते नृत्यन्ति।
अतिरिक्त अभ्यास :
1. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तरत -
(क) सौचिकः किं करोति ?
उत्तरम्- वस्त्रं सीव्यति।
(ख) ;बलिवर्दौ कुत्र कर्षतः ?
उत्तरम्- क्षेत्रं
2. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् पूर्णवाक्येन उत्तरत -
(क) किं शुनकौ गर्जतः ?
उत्तरम्- न शुनकौ उच्चैः बुक्कतः।
(ख) किं बलीवर्दौ धावतः ?
उत्तरम्- क्षेत्रम कर्षतः।
(ग) किं स्यूताः हरितवर्णाः ?
उत्तरम्- न स्यूताः नीलवर्णाः।
(घ) किं वृद्धाः गायन्ति?
उत्तरम्- ते हसन्ति।
3. अधोलिखितेषु विकल्पेषु समुचितं उत्तरं चित्वा कोष्ठके लिखत।
(क) कौ बुक्कतः ?
i. सौचिकः
ii. शुनकौ
iii. वृद्धाः
iv. बलिवर्दौ
उत्तरम्- ii. शुनकौ
(ख) वृद्धाः किं कुर्वन्ति?
i. खेलति
ii. धावतः
iii. हसन्ति
iv. गायन्ति
उत्तरम्-iii. हसन्ति
4. मञ्जूषातः उचितपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत -
(सन्ति, चषकः, स्यूताः, शुनकौ )
(क) एष: ________।
उत्तरम्-चषकः
(ख) एतौ _______।
उत्तरम्- शुनकौ
(ग) एते ________ सन्ति।
उत्तरम्-स्यूताः
(घ) ते वृद्धाः ______।
उत्तरम्- सन्ति
Read Others Chapter:
Post a Comment
Please do not enter any spam link in the comment box.